Kώστας Kαββαθάς
EN ΛΕΥΚΩ_...Κι' ακόμα, αν πραγματικά θέλουν να βοηθήσουν να μην ξαναθρηνήσουμε
θύματα στους αγώνες ας φτιάξουν επιτέλους εκείνο το περίφημο
αυτοκινητοδρόμιο όπου θεατές και αγωνιζόμενοι θα μπορούν να χαίρονται με
απόλυτη ασφάλεια το αγαπημένο τους σπορ..._
Έκθεση Ιδεών
ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ! Μετά από μια μακρά περίοδο όπου η τεχνολογική στασιμότητα (ή
μήπως αφασία;) και ο επιχειρηματικός αστιγματισμός ήταν τα κύρια
''εκθέματα'' της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας (με ελάχιστες εξαιρέσεις
που επιβεβαίωναν τον κανόνα), να και μια διοργάνωση που έδειξε ότι η
''γηραιά ήπειρος'' δεν έχει καταθέσει τα όπλα. Όπως θα καταλάβατε
αναφέρομαι στην 63η Έκθεση Αυτοκινήτου της Γενεύης που αποτέλεσε μια
ευχάριστη έκπληξη για όσους εξακολουθούν να πιστεύουν στην ικανότητα των
Ευρωπαίων σχεδιαστών και μηχανικών να αντιμετωπίσουν την ολομέτωπη επίθεση
που έχουν εδώ και χρόνια εξαπολύσει οι συνάδελφοί τους από τις χώρες της
αποκαλούμενης ''λεκάνης του Ειρηνικού'' και ειδικότερα από την Ιαπωνία και
την Κορέα.
Αυτοκίνητα σαν το Ρενό Τουίνγκο, το Όπελ Κόρσα, το Φίατ Τσινκουετσέντο, το
Σιτροέν Ξαντιά, το Πεζό 306, το Φορντ Μοντέο, η νέα Λάντσια Δέλτα αλλά και
σχεδιαστικές προτάσεις σαν το ηλεκτρικό Φίατ Νταουντάουν, το BMW Z13 (με
θερμικό κινητήρα 1.100 κ.εκ.), το πολύ σημαντικό (όπως σύντομα θα
αποδειχθεί) Πινινφαρίνα Έθος, ακόμα και το Ρενό Ρακούν μ? έκαναν να
αισθάνομαι υπερήφανος για την τεχνολογική επάρκεια, αλλά και την κοινωνική
ευαισθησία που επιδεικνύει η νέα γενιά των Ευρωπαίων σχεδιαστών (έστω κι?
αν προέρχομαι από μια χώρα που τίποτα δεν έχει να επιδείξει σ? αυτόν τον
τομέα).
Το μικρό Τουίνγκο για παράδειγμα δεν είναι ένα βιομηχανικό προϊόν που
γεννήθηκε από την επαφή του σχεδιαστή μηχανικού με τον κομπιούτερ, αλλά μια
τεχνολογική, πολιτική, περιβαλλοντολογική και αισθητική δήλωση από την
πλευρά του Πατρίκ λε Κεμέν και της ομάδας των νέων σχεδιαστών της Ρενό. Οι
άνθρωποι δεν ξεκίνησαν με στόχο να φτιάξουν ένα τετράτροχο με αεροτομές,
''φτερά και πούπουλα" για τους κοινωνικά, οικονομικά και σεξουαλικά
στερημένους της Ευρώπης (και της περιφέρειάς της), αλλά μια πρόταση ζωής
για ένα κοινό που σκέπτεται, που προβληματίζεται και λαβαίνει μέρος στην
προσπάθεια για λιγότερη ρύπανση, περισσότερο χώρο, λιγότερη σπατάλη. H
ομάδα του Πατρίκ λε Κεμέν δεν σχεδίασε απλώς ένα νέο αυτοκίνητο, αλλά
ξανασχεδίασε το βασικό μέσο μεταφοράς. H σημασία του φαίνεται από τις
προδιαγραφές. Ένα βασικό μοντέλο με δύο μόνο ''σύγχρονα'' έξτρα: αυτόματο
κιβώτιο ταχυτήτων και σύστημα κλιματισμού. Μετά από χρόνια, όταν ο θόρυβος
των τηλεοπτικών ''σποτ'' και των κάθε λογής ''ειδικών στιγμής'' (όπως λέμε
''καφές στιγμής'') θα έχει κοπάσει, κάποιος ταπεινός μελετητής της ιστορίας
της αυτοκίνησης θα σημειώσει ότι, το Τουίνγκο ήταν η μετενσάρκωση του 2CV
και δεν θα έχει άδικο.
Ένα ''κλικ'' πιο κάτω από πλευράς σύλληψης και σχεδίασης είναι και το νέο
Όπελ Κόρσα.
Τι, θα πείτε... Μια πολυεθνική με κοινωνικές ευαισθησίες; Πόσες φορές
πρέπει να πω ότι τα τελευταία χρόνια, τα κέντρα E&E έχουν καταληφθεί από
μια νέα γενιά μηχανικών και σχεδιαστών που, στη συντριπτική τους
πλειοψηφία, ενδιαφέρονται περισσότερο για τα προβλήματα που δημιουργεί η
χρήση του αυτοκινήτου από τους ''ακτιβιστές'' της Γκρίνπις που γέμισαν την
έκθεση με νεκρά πουλιά επειδή τ? αυτοκίνητα ''βλάπτουν'' το περιβάλλον.
Τουλάχιστον οι μηχανικοί κάνουν κάτι για το πρόβλημα αντί να ψάχνουν στα
χωράφια για θύματα των δηλητηρίων που χρησιμοποιούνται στη γεωργία.
Τί κάνει όμως το Κόρσα να ξεχωρίζει απ? τον ευρωπαϊκό (και απω-ανατολικό)
ανταγωνισμό; Όσο κι? αν ακούγεται περίεργο η αισθητική του που συνδυάζει
την λατινική ευαισθησία με την τευτονική αυστηρότητα. Ακολουθεί η ποιότητα
και το γεγονός ότι είναι το πρώτο αληθινά ''μεγάλο'' μικρό αυτοκίνητο της
Ευρώπης. Το Κόρσα προσφέρει στους χρήστες τη δυνατότητα να επιλέξουν από
μια μεγάλη γκάμα κινητήρων (1.2, 1.4, 1.6 16V και 1.5 ντίζελ που αποδίδουν
από 45 ως 109 ίππους), αερόσακο (στάνταρ), κλιματισμό χωρίς CFC (έξτρα),
ζώνες ασφαλείας με εντατήρες και πλευρικές ενισχύσεις. Όσοι θυμούνται (και
είναι πολλοί) τα ''αυτοκίνητα'' που παρήγαγε η Όπελ πριν 10 μόλις χρόνια θα
συμφωνήσουν ότι το σύνθημα ''Look at Opel Now'' αντικατοπτρίζει τέλεια την
τρέχουσα πραγματικότητα.
O άνεμος της ανανέωσης δεν περιορίστηκε μόνο στα μικρά, αλλά επεκτάθηκε,
στα μεσαία, στα μεγάλα και στις ζωντανές σχεδιαστικές προτάσεις των
Ευρωπαίων κατασκευαστών.
Κανείς Γερμανός κατασκευαστής δεν μπορεί πλέον να επαναπαύεται πίσω απ? την
αποκαλούμενη ''γερμανική ποιότητα''. O αντικαταστάτης του BX, το νέο
Σιτροέν Ξαντιά είναι το πρώτο... γερμανικό-γαλλικό αυτοκίνητο. Εκεί να
δείτε αυτό που λέμε ''προσοχή στη λεπτομέρεια''. Το αντικείμενο όχι μόνο
δεν τρίζει και δεν ''βαράει'' (όπως οι παλιές BX), αλλά κρατάει μακριά και
όλους τους θορύβους του δρόμου. Έξυπνα σχεδιασμένο και πολύ καλά φτιαγμένο
είναι και το άλλο προϊόν της PSA, το Πεζό 306 έστω κι αν δεν μπορούμε να το
εντάξουμε (όπως και το Ξαντιά) στην κατηγορία των ''μεγαλοφυών''
αυτοκινήτων. Το ίδιο ισχύει και για το Φορντ Μοντέο και την Λάντσια Δέλτα,
δυο αυτοκίνητα που μπορεί να μην ανοίγουν νέους δρόμους στην αισθητική και
στην τεχνολογία δεν παύουν όμως να αποτελούν έντιμες προσπάθειες για την
εξυπηρέτηση του απαιτητικού Ευρωπαίου καταναλωτή.
Τελειώνοντας δυο λόγια για το Φίατ Νταουντάουν και το BMW Z13. Το πρώτο
αυστηρά για την πόλη (ηλεκτρικό), το δεύτερο για πόλη και ύπαιθρο (4χρονος,
4κύλινδρος κινητήρας 1.100 κ.εκ. από την BMW LT) και τα δύο τριθέσια με τον
οδηγό να κάθεται στη μέση δείχνουν ότι, οι νέοι σχεδιαστές που ανέφερα (και
που πριν λίγους μήνες συζήτησα πάλι μαζί τους) εργάζονται πυρετωδώς για να
αλλάξουν τη μορφή της αυτοκίνησης.
Και τα προβλήματα της αυτοκινητοβιομηχανίας; Αυτά που επανειλημμένα
αναφερθήκαμε τον τελευταίο καιρό; Δεν επηρεάζουν την πρόοδο;
Την αυτοκινητοβιομηχανία όπως την γνωρίζαμε, ναι, την επηρεάζουν. Την
πρόοδο όχι. Όπως έλεγε και ο επικεφαλής του σχεδιαστικού τμήματος της
Αουντι στη διάρκεια του καθιερωμένου πλέον δείπνου για τους δημοσιογράφους
του COTY, η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία περνάει πλέον σε μια νέα φάση.
Αυτήν της περισυλλογής, της προγραμματισμένης συρρίκνωσης και της
εξειδίκευσης. H εποχή των μεγαθηρίων, των ευρωκλώνων και των απο-ανατολικών
αυτοκινήτων με τα ''αμυγδαλοειδή'' μάτια (και τις αναρτήσεις κάρου)
πλησιάζει στο τέλος της και, ορισμένοι από τους παλιούς δημοσιογράφους που
πολέμησαν για την αλλαγή, αισθάνονται ιδιαίτερα ευτυχισμένοι.
Ατυχήματα και αγώνες
H ΕΙΔΗΣΗ έπεσε σαν κεραυνός στη μικρή δημοσιογραφική συντροφιά που
απολάμβανε τον αποκλεισμό της από την μεγαλύτερη χιονοθύελλα στην ιστορία
των ΗΠΑ, σ? ένα παλιό ξενοδοχείο του Μανχάταν στην Νέα Υόρκη. Ένα
αυτοκίνητο έφυγε απ? το δρόμο στην ανάβαση της Ριτσώνας με αποτέλεσμα να
χάσουν τη ζωή τους δύο νέοι και άλλοι τέσσερις να τραυματιστούν σοβαρά.
Έτρεξα στο δωμάτιο για να τηλεφωνήσω στην Αθήνα, αλλά η διαφορά της ώρας μ?
εμπόδισε να έλθω σ? επαφή με γνωστούς και φίλους.
Παρακολουθώντας το χιόνι να πέφτει πυκνό ''έβλεπα'' τους τίτλους των
εφημερίδων και τα ρεπορτάζ των καναλιών... "Αίμα στους αγώνες'', "η
ταχύτητα σκοτώνει'', ζουμ στα σώματα των άτυχων νεαρών, ίσως ζουμ και στα
αίματα στην άσφαλτο. ''Πάνε οι αναβάσεις'' σκέφθηκα. ''Ποιός θα τολμήσει να
οργανώσει ξανά ανάβαση...''. Εκτός από την οδύνη που προκάλεσε στις
οικογένειες και στους φίλους των θυμάτων, το δυστύχημα κατάφερε ένα καίριο
πλήγμα στους παραπεταμένους (και παρεξηγημένους) ελληνικούς αγώνες
αυτοκινήτου.
Σαν παλιό, κιτρινισμένο φιλμ ξαναήλθαν στο νου παλιότερα περιστατικά. Πόσα
ήταν τα τελευταία 33 χρόνια; Τρία, τέσσερα, πέντε; Ένα στον αγώνα ταχύτητας
της Βέροιας, άλλο στην Κέρκυρα, τρίτο στην Αττική, τέταρτο στη Μακεδονία,
ίσως ακόμα ένα... Πέντε ή έξι νεκροί αγωνιζόμενοι και άλλοι τόσοι θεατές
παρ? όλο ότι, αυτό το διάστημα, έγιναν εκατοντάδες αγώνες και καλύφθηκαν
δεκάδες χιλιάδες αγωνιστικά χιλιόμετρα.
Τί σημαίνει αυτό;
Για όσους κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν, θα πω ότι οι αγώνες αυτοκινήτου
είναι ένα από τα πλέον ασφαλή σπορ στον κόσμο (συγκρίνατε με τους αριθμούς
των θυμάτων του ποδοσφαίρου, της ορειβασίας, του σκι και άλλων
''επικίνδυνων'' αθλημάτων). Αυτό βέβαια οφείλεται στα εξαιρετικά μέσα
ασφαλείας που λαβαίνουν οι οργανωτές, αλλά και στον υψηλό βαθμό παθητικής
ασφαλείας που προσφέρουν τα ίδια τα αυτοκίνητα αγώνων με τους ειδικούς
κλωβούς, τις ενισχύσεις, τις ζώνες πέντε σημείων, τα υπερσύγχρονα συστήματα
πυρόσβεσης κ.ά. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και τον εκπληκτικό βαθμό
ενεργητικής ασφαλείας που προέρχεται από τους ισχυρούς κινητήρες, τα καλά
φρένα και τις σοφά σχεδιασμένες αναρτήσεις βλέπουμε ότι, τα αγωνιστικά
είναι πραγματικά ''φρούρια'' ασφαλείας.
Τότε, θα πείτε, γιατί ακόμα γίνονται ατυχήματα;
Για δύο λόγους.
Πρώτα γιατί, πολλές φορές οι οργανωτές δεν λαβαίνουν τα απαραίτητα, για
τους θεατές και οδηγούς, μέτρα ασφαλείας και μετά γιατί, ορισμένοι φίλοι
του σπορ διακατέχονται από πνεύμα απειθαρχίας που είναι εκείνο που τελικά
οδηγεί στο δυστύχημα (σε αντίθεση με το ατύχημα).
Εκατοντάδες φορές στην επαγγελματική μου ζωή ''έβγαλα το λαιμό μου''
παρακαλώντας θεατές να μην κάθονται στην εξωτερική πλευρά μιας στροφής στις
αναβάσεις, στους αγώνες ταχύτητας και στα ράλλυ λέγοντάς τους ότι, αν
κάποιο αυτοκίνητο ''φύγει'' απ? το δρόμο θα πέσει πρώτα επάνω σ? αυτούς.
Ορισμένοι άκουγαν, αλλά οι περισσότεροι μου έλεγαν ''να κοιτάω τη δουλειά
μου''.
Το μόνο λοιπόν που μπορεί να κάνει ο οργανωτής μιας ανάβασης, για
παράδειγμα, όταν βρίσκεται αντιμέτωπος είναι να ζητήσει από τους θεατές να
αποχωρήσουν από τα επικίνδυνα σημεία και αν δεν υπακούσουν να ακυρώσει τον
αγώνα.
Πολλές φορές οι φίλοι του σπορ υπακούουν στις εντολές/παρακλήσεις, αλλά
μόλις φύγουν οι κριτές ή οι αστυνομικοί επιστρέφουν στα επικίνδυνα σημεία,
ενώ έχει αρχίσει ο αγώνας με αποτελέσματα σαν εκείνα της περασμένης
Κυριακής.
Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει την απώλεια της ανθρώπινης
ζωής (και μάλιστα στη διάρκεια μιας ανάβασης που θεωρείται η πιο ασφαλής
μορφή αγώνων αυτοκινήτου για τους θεατές επειδή η ίδια η μορφολογία του
εδάφους τους προφυλάσσει). Απ? εκεί όμως μέχρι το σημείο το ατύχημα να
μετατρέπεται σε αρχαία ελληνική τραγωδία υπάρχει πολύς δρόμος.
Αυτοί που σχίζουν τα ιμάτιά τους για τα ''θύματα των αγώνων αυτοκινήτου''
καλό θα είναι να ενδιαφερθούν για το Μεγάλο Σφαγείο των ελληνικών δρόμων
που, κάθε χρόνο στέλνει πάνω από 2.000 ανύποπτους ανθρώπους στον άλλο κόσμο
και περισσότερους από 45.000 στα νοσοκομεία.
Κι? ακόμα, αν πραγματικά θέλουν να βοηθήσουν να μην ξαναθρηνήσουμε θύματα
στους αγώνες ας φτιάξουν επιτέλους εκείνο το περίφημο αυτοκινητοδρόμιο όπου
θεατές και αγωνιζόμενοι θα μπορούν να χαίρονται με απόλυτη ασφάλεια το
αγαπημένο τους (και λίαν ενδιαφέρον) σπορ.
Οι κραυγές και τα δάκρυά τους είναι εκ του πονηρού...
Το χιόνι είχε καλύψει τα πάντα. Κατέβηκα στο μπαρ του ξενοδοχείου.
''Τηλεφώνησα στην εφημερίδα'', είπε ένας απ? τους παλιούς μου φίλους. ''Το
δυστύχημα είναι πρώτο θέμα στα κανάλια. Οι οθόνες έχουν γεμίσει αίματα...''
Και μυαλά στα κάγκελα, συμπλήρωσα.
Τα νέα "ήθη" στη δημοσιογραφία
ΕΞΥΠΝΑΔΙΣΜΟΙ, συκοφαντίες, ψεύδη, ανακυκλωμένες ιδέες, λάσπη... Τον
τελευταίο καιρό οι 4TPOXOI και οι άνθρωποί τους έχουν γίνει ο στόχος
εκείνων που τα δημοσιογραφικά και επιχειρηματικά τους απωθημένα εμποδίζουν
ν? ασχοληθούν με την κύρια εργασία τους (που είναι η ενημέρωση του
αναγνωστικού κοινού). Και από μια άποψη η συμπεριφορά τους είναι απόλυτα
δικαιολογημένη (και αναμενόμενη). H πιο εύκολη μορφή ''δημοσιογραφίας''
είναι εκείνη της λάσπης.
Φίλοι και αναγνώστες ερωτούν γιατί δεν απαντάμε στις "επιθέσεις" και, για
μια ακόμα φορά, είμαστε αναγκασμένοι να επαναλάβουμε την πάγια θέση αυτού
του περιοδικού: Θα απαντούσαμε αν τα σχόλια προέρχονταν από παλιούς και
καταξιωμένους συναδέλφους, από ανθρώπους που ''έφαγαν'' τη ζωή τους στα
δημοσιογραφικά γραφεία, από επαγγελματίες που με τους αγώνες τους κέρδισαν
την εμπιστοσύνη του κοινού. Θα απαντούσαμε αν τα σχόλια προέρχονταν από
καταξιωμένους εργάτες του πνεύματος, της τέχνης και της τεχνολογίας, από
άτομα που με τη δουλειά τους πρόσφεραν στο κοινωνικό σύνολο (και στον
τόπο). Θα απαντούσαμε στην κριτική των σκεπτόμενων αναγνωστών, των ανθρώπων
που έχουν παρακολουθήσει την 23χρονη πορεία μας στο χώρο του αυτοκινήτου
(και όχι μόνο), προσπάθεια που το μέγεθός της, κανείς από τους όψιμους
''ανταγωνιστές'' μας δεν μπορεί (ή δεν θέλει) να συλλάβει.
Αλλά, καλοί μας φίλοι... Είναι δυνατόν να απαντούμε στον κάθε ένα που
εφαρμόζει το δόγμα του Γκέμπελς (συκοφαντήστε, συκοφαντήστε. Στο τέλος κάτι
θα μείνει) πιστεύοντας ότι με αυτήν τη μέθοδο εξασκεί... λειτούργημα;
Όπως δεκάδες φορές έχουμε πει, ο τελικός κριτής της παρουσίας, της
επαγγελματικής επάρκειας, της σοβαρότητας και τελικά της όποιας επιτυχίας ή
προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο, κάθε δημοσιογραφικής ή εκδοτικής
προσπάθειας είναι οι αναγνώστες και όχι τα άλλα... περιοδικά ή
εφημερίδες._Κ.Κ.